Dili, 17 Abril 2025 (Média Democracia) – Ekipa AIFAESA hamutuk ho Ministeriu Komersiu Industria nomos Inspetor Traballo, durante ne’e servisu hamutuk hala’o inspesaun no fiskalizasaun ba iha produtu sira hanesan alimentares no non-alimentares ba iha Empreza Frizy. Atividade Inspesaun iha Empreza Frizy ne’e hala’o iha loron kuarta-Feira Semana ne’e.
Inspetora Jeral AIFAESA I.P, Odete da Silva Viegas, Dermatologista hateten, ohin marka prezensa iha ne’e relasiona ho kompania Frizy ne’ebé ekipa inspesaun tun direta iha loron 06 Marsu 2025. AIFAESA mós hetan keixa husi komunidade kona-ba produsaun, ekipa hetan infrasaun oin tolu hanesan higenidade, produtu prima expira tinan, lisensa la tuir atividade produs bebidas alkolikas, maibé produs fali bebidas sumu ba labarik.
“Bebidas iha tipu oin tolu ho nia variadade hanesan estrobery, koiabas no oranges, produsaun ba bebidas ne’e rasik daudaun ne’e distribui ona iha territoriu tomak. Daudaun iha sensaun rua sira kumpri tia ona maibé ohin ami marka prezensa iha ne’e atu taka permanente ba fabrika iha empreza Frizy, tanba durante ne’e la kumpri rekejitus ne’ebé AlFESA fó.” Dehan Inspetora Jeral AIFAESA I.P, Odete da Silva Viegas, Dermatologista
Nia hatutan durante ne’e empreza ne’e rasik la kumpri regras no kondisaun ba produsaun la apropriadu iha komunidade nia leet, entaun produsaun ne’e sai mós impaktu ba konsumidores sira liu-liu ba labarik ki’ik sira nia saude. Informasaun iha fulan kotuk labarik sira konsumu sumu ne’e rasik hetan impoksikasaun entaun konsege ba halo tratamentu iha sentru saude no klinika.
“Ita hetan informasaun no ita la detekta bele mós labarik barak mak konsumu bebidas hirak ne’e husu ba konsumidores hotu-hotu katak hahú ohin oin serkulasaun sumu husi kompania Frizy labele konsumu tan ona karik ekipa tun ba halo inspesaun sei foti hotu sumu iha loja, nune’e labele fó impaktu saude ba komunidade sira.” Dehan nia
Nia hatutan kompania Frizy ne’e taka permanente tanba durante ne’e la kumpre regras ne’ebé AIFAESA fó, kraik iha futuru sira hakarak loke fali produsaun ruma tenke kumpri prosedimentu legais balun laos husi AIFAESA de’it maibé husi instituisaun relevate haree ba parte industria nian depois sertifika husi ekipa konjunta katak fatin ne’e favoravel foin bele estabelese hikas.
“Kompania Frizy tenke kumpri regras oin tolu ida hanesan ba iha produstus ne’ebé sira komete sira tenke selu koimas, lisensa la tuir atividade entaun kada infrasaun selu koimas 2.mill total husi infrasaun rua ne’e total koimas 4.mill maibé kompania seluk ona daudaun haree ba kondisaun la kumpre entaun foti desizaun taka permanente.” Nia haktuir
Nia afirma foin daudaun ne’e ekipa inspesaun tun ba terenu kuandu hetan sumu no frijen foti kedas maibé husu mós ba publiku tomak karik ita-boot sira ba iha fatin komersializasaun hetan sumu hanesan ne’e bele informa ba autoridade.
Iha fatin hanesan Inspetor Traballo (IT) Frederico P. de Matos hateten, ohin aproxima hamutuk iha ne’e dr. Odete hateten hanesan asaun konjunta ida mai hamutuk atu taka permanente ba empraza Frizy nia funsionamentu tanba la priense rekejitu husi AIFAESA no iha buat balun la merese atu halo produsaun atu fahe ba merkadu iha teritori tomak.
“Produtu ne’ebé identifika la higene, nune’e fó impaktu ba komunidade nia saude entaun prosesu hirak ne’e sei taka permanente, ne’e impaktu mós ba traballador sira. Ami identifka iha 14 traballador ne’ebé durante ne’e servisu iha kompania refere feto 2 no mane 12, nune’e implika ba traballador nia kondisaun no situasaun.” Dehan Inspetor de Trabalho (IT) Frederico P. de Matos
Nia hatutan nafatin husu ba kompania tenke salva traballador sira nia diretu hotu karik kompania taka ona traballador mós hakotu ona sira nia servisu, entaun sira nia diretu atu rejolve oinsa. Nune’e ekipa sei tur hamutuk ho inspetores sira hodi aproxima ho jerente kompania nian bele haree ba kestaun laborais ne’e hotu bele rejolve traballador nia diretu.
“Ami mós garantia katak traballador laos kulpa maibé ida ne’e kompania nia kulpa, ne’eduni nafatin fó garantia ba traballador sira nia diretu ne’ebé durante servisu iha kompania refere, tanba ne’e ami sei aproxima jerente ne’e separadamente depois haree ba kestoens mais oital.” Dehan nia
Nia afirma durante ne’e traballador sira servisu diferente iha tinan ida to’o tolu ba leten, entaun sira nia diretu atu hetan indiminizasaun sei hetan tuir tinan ida-idak nian ne’ebé direitu la henesan, entaun presiza halo diskusaun nune’e bele hetan solusaun ba traballador bele hetan nia diretu indimizasaun.
Esplika liután relasiona ho dadus ne’ebé duarante ne’e AIFAESA taka salajen temporaria nian hamutuk 19 no taka parmanete foin rua Frizy no Seara totál hamutuk 21 dadus ne’ebé AIFAESA rekolla iha Kapital Dili inklui Rejiaun Espesial Oe-cusse Ambeno RAEOA.
Reportajen : Nelfiano
Foto : Media Officer ALFAESA
Editor : Jp.Costa