Letefoho, 22 Novembru 2024 (Média Democracia) – Eskola Ensinu Báziku 1,2 Síkulu Nú. 238 Tata-Mailau Leo-Basa, lokaliza iha suku Lauana, Postu-Administrativu Letefoho, Munisípiu Ermera iha loron Sabado profesór sira haruka estudante hotu tenki ba kuru bee litru lima tanba iha eskola refere laiha bee atu utiliza ba nesesisdade.
Relasiona ho menus bee moos iha aldeia Leobasa estudante sira obrigatoriu ba kuru bee ho distánsia dook lori mai eskola tanba eskola refere laiha bee moos atu uza ba tein merenda eskolár no laiha bee atu uza ba nesesidade sanitasaun.
Ester Deus hanesan estudante iha eskola Filiál Tata-Mailau Leo Baze ne’ebé ho kondisaun Difisiénsia Matan hateten, kada loron Sabado profesór sira obrigatoriamente tenke ba kuru bee ho distansia liu kilometru ida atu uza ba tein no ense tanki 5 litru.
“Iha loron Sabado ami tenke ba kuru bee, tanba ida-ne’e profesór mak haruka no obrigatóriu tenke ba, depois husi eskola ba bee matan dook loos bele dehan kilometru 1 liu.” Dehan Ester ba Jornalista iha EBF Tata-Mailau,Leobasa, Kuarta feira ne’e
Nia informa katak lori bee ne’e la’ós estudante de’it, maibé profesór sira mós lori bee 5 litru husi uma mai eskola tanba bee iha eskola laiha.
“La’ós ami de’it mak lori bee, maibé profesór sira mós lori, no estudante sira kada ema na’in ida masa ida, atu nune’e bele utiliza ba hodi tein merenda eskolar no tau ba haris fatin.” Nia informa
Iha biban ne’e Koordenadór Ensinu Báziku Filiál No 238 Tata-Mailau, Leo-Basa, Domingo Soares haktuir, ne’e realidade duni katak eskola kria regras ida iha kada loron Sábadu estudante sira tenke lalin Bee moos, tanba bee iha área refere laiha no komunidade sira mós enfrenta ba situasaun ne’e, entaun eskola kria inisiativa hodi haruka estudante lori no kuru bee kada ema ida ho 5 litru.
“Atu nune’e bee ense ba haris fatin no uza ba tein merenda eskolar nian, durante semana ida nia laran to’o Sabado mak kuru fali, nune’e bele uza ba merenda ninian no ba haris fatin, se estudante sira mak la kuru no haris fatin ne’e fo’er los, entaun obrigatóriu haruka labarik sira tenke kuru bee kada Sabado.” Koordenadór EBF Tata-Mailau haktuir ba Jornalista sira iha kuartu ne’e.
Nia dehan kada labarik ida masa letru liman ne’e ida, atu nune’e bele uza, ne’eduni ezije husi eskola tanba iha difikuldade eskola infre ne’e ba bee moos.
Nia afirma Bazeia ba lokalizasaun eskola ne’ebé iha laletek no bee iha okos maka difikulta atu kanaliza bee ba iha eskola nomos komunidade, nune’e difikulta tebes estudante no profesór sira atu asesu ba bee iha eskola refere, nune’e tenke foti alternativu seluk hodi hetan bee.
“Distansia husi bee matan mai eskola la to’o satu kilo, bee moos iha fali karik eskola lokaliza fali leten, tanba ne’e bee ne’e la sa’e, karik sira la ba kuru ita bolu komunidade sira lori bee moos mai, ne’e ita tenke selu fali tanba ida ne’e mak ami kria regras ida atu bele uza ba semana ida.” Nia afirma
Nia informa katak loloos ne’e profesór labele haruka estudante ba kuru bee tanba ne’e kontra regras, maibé situasaun mak obriga tenke haruka.
“Tuir lolos ami la bele obriga labarik sira ne’e, ida ne’e ami kontra regras, maibé ida ne’e obrigatóriu se eskola iha haris fatin bee la iha ne’e problema boot, karik loron -loron mak nia simu ai-han husi merenda eskola depois nia atu soe bee boot ne’e nia atu ba ne’ebé, entau ida ne’e maneira ne’ebé ami uza para hodi halo, maibé la’ós ba labarik hotu lae sira ne’ebé ki’ik ami dehan la bele.” Nia informa.
Koordenadór ne’e rekoñese katak obriga estudante lori bee ne’e kontra regras tanba la eziste iha eskola hotu, maibé ida ne’e tanba eskola infrenta situasaun bee laiha.
“Kona-ba regras ami kontra duni, se bee mak iha mak halo hanesan ami kontra regras, mais bee la iha pasiénsia ami obriga atu halo hanesan ne’e, depois ami mós identifika sira ida ki’ik la foti no ida boot sira ne’e obrigatóriu tenki lori bee.” Dehan
Aleinde ne’e Xefe Aldeia Leobasa Alfredo Maia Pires hatutan problema kona-ba bee ne’e eskola no aldeia Leobasa infrenta, hamosu inisiativa ida entre komunidade ho eskola hodi haruka estudante no profesór sira kuru bee lori ba eskola.
“Hanesan Autoridade sente triste tanba bee la iha, tuir lei dehan katak estudante sira la bele lori bee no labele obriga sira kaer servisu, maibé bee susar entaun ida-ne’e obrigatóriu tanba sira mós iha sentina ka uza ba tein merenda eskolar, no mestre mós lori hotu tanba ida ne’e hetan konkordansia husi parte inan aman no Autoridade lokál ho parte eskola nian.” Dehan Xefe Aldeia Leobasa Alfredo Maia Pires.
Entretantu Eskola Ensinu Báziku 1,2 síkulu, Nú. 238 Tata-Mauilau lokaliza iha Aldeia Leobasa, Suku Lauana, Postu Administrativu Letefoho, Munisípiu Ermera ho totál Estudante hamutuk 189 no profesór na’in hitu.
Reportajen : Estefania
Foto : Estefania