Dili, 10 Outubru 2024 (Media Democracia) – Ministeriu Saude hamutuk ho nia ekipa tomak hodi selebra loron mundial saude matan no reflesaun existensia saude matan iha Timor-Leste ba tinan 24 nia laran “ho tema hadomi ita-nia oan sira nia matan no oan sira hadomi imi nia matan, selebrasaun ne’e realiza iha Palasiu do Nobre Lahane Osidental
Tuir Vise Ministru Saude Operasionalizasaun Ospita, Flávio Brandão Mendes de Aroujo, hateten ohin selebra loron saude matan mundial iha Timor-Leste ita hotu haree katak eziztensia saude matan iha ita-nia rai durante tinan rua-nulu-resin-haat 24 nia laran no atinjimentu ne’ebé iha liuhusi zero,
“Ita-nia servisu matan ne’e desde inisiu suporta liuhusi voluntariu mai husi Australia ita nafatin agradese ba suporta tomak husi Australia no Freet all Fundations inklui ONG nasional balun suporta buat barak iha iha tinan 24 nia laran ita atiji buat barak ona too ohin loron.” Dehan Vise Ministru Saude Operasionalizasaun Ospita, Flavio Brandão Mendes de Aroujo
Nia hatutan uluk ba iha sentru matan ita la haree buat ida no ema barak mak servisu ho voluntariu mai husi estranjeiru mak barak maibé too ohin loron ita haree katak sentru matan sai modelu ida ba Ospitan Nasional Guidu Valadaderes ne’e hanesan sentru ida ne’ebé dezenvolvimentu aseleradu tebes, intervensaun lojiku ne’ebé halo iha matan di’ak tebes no dezenvolvimentu rekursu umanu mós di’ak tebes.
“Iha tinan rua-nulu-resin-haat 24 nia laran ne’e ita presiza haree fila fali oinsá atu halo manutensaun ba atinjimentu nian durante ne’e halo ona dezenvolve ba saude matan iha ita-nia rai laran. Sentru matan katak ema hotu-hotu sai sasin ba iha Ospital Nasional Guidu Valadares sai sasin oinsá durante ne’e servisu sai profisional no organizasaun ne’ebé tutela iha departamentu nia laran ne’e servisu ne’ebé di’ak tebes.” Dehan Vise Ministru Saude Operasionalizasaun Ospita
Entaun iha momentu ida ne’e lori ministra nia naran liuhusi Vise Fortalesementu Konstituisional ho Ministeriu Saude tomak hakarak hatoo kongratula no parabens ba pesoal saude sira hotu liu-liu maluk sira ne’ebé durante ne’e dedika aan tomak ho vontade espiritu profisionalizmu iha departamentu saude matan ba atinjimentu tomak.
Hanesan Timor oan ita hotu tenke hatene katak servisu kona-ba saude matan ne’e todan tebes no governu konsiente hela ho lemitesaun ne’ebé iha maibé ba futuru presiza hadia di’ak liután iha ita-nia rai laran.
Rekursu ne’ebé iha departamentu saude matan nia kompetensia la haree de’it ba moras saude matan nian maibé tenke loke liman hodi servisu iha ospital no rejiunal ospital fiar katak departamentu matan bele dezenvolve ba situasaun hirak ne’e.
Iha sorin seluk Xefe Departamentu Oftamologia, Valerio A.do E. Santo, hateten relasiona selebra loron saude matan nian katak selebra mós loron ezistensia matan nian kona-ba progresu ba tinan rua-nulu-resin-haat 24 nia laran luta mai husi zero, no too agora iha mós rekursu departamentu saude matan nian menus tebes
“Ita atu atende ba pasiente sira ho dignu importante liu tenke iha rekursu umanu no ekipamentu atu nune’e bele fasilita ba pasiente sira hodi detekta lolos motivu husi moras matan ne’e, tanba durante ne’e menus tebes ita-nia rekurusu umanu no ekipamentu, aleinde ne’e fó impaktu ba ema ne’ebé kondisaun ho difisiensia matan tanba dotor espesial matan iha Timor-Leste foin mak na’in lima forma liuhusi governu Austalia nian, ne’ebé durante ne’e atende ba ema kondisaun difisiensia matan iha ita-nia rai laran.” Informa Xefe Departamentu Oftamologia, Valerio A.do E. Santo
Nia salienta liután katak daudaun ne’e iha tan ema nain tolu mak sei ba hala’o hela estudu iha rai liur kona-ba área saude matan nian, nune’e presiza tan rekursu hodi bele ba servisu iha ospital refreral no rurál sira iha rai laran hodi fasilita ba ema difisiensia matan.
“Ema ne’ebé moras ho kondisaun matan nian kada fulan sempre rejistu hamutuk mill ital pasiente ne’ebé ho problema matan liu-liu halo operasaun ka trata no daibeti kritika patia nian loro-loron kontinua barak, liu-liu ba ema ne’ebé la proteje matan hanesan kaer gurinda no seluk tan.” Hatutan nia
Esplika liután katak ohin realiza selebrasaun ba loron saude matan nian durante tinan rua-nulu-resin-haat nia laran hodi halo manutensaun ba rekursu umanu no fasilidade ne’ebé durante ne’e atende ba ema ho kondisaun difisiensia saude matan iha Timor-Leste.
Reportajen : Nelfiano
Foto : Nelfiano