Dili 21 Outobru 2024 (Média Democracia) – Sentru Saúde Munisipiu Ermera rejista kazu moras Ispa Aas hahú husi fulan Janeiru to’o Setembru 2024 ho totál hamutuk 60.113, tanba kauza husi klima.
Diretór Servisu Saúde Munisipiu Ermera António de Deus Fátima hateten, dadaun ne’e iha sentru saúde Munisípiu Ermera moras ne’ebé aas maka Ispa tanba mudansa klimátika.
“Ha’u hanoin moras sae iha Munisípiu Ermera mak Aten ho Ispa, tanba kestaun klima hanesan ita hotu hatene katak orasida udan no orasida bailoron entaun ne’e mós fó impaktu ba saúde.” Dehan Diretór SSME iha Hotel Timor Sexta feira ne’e (18/10/24)
Nia dehan Servisu Saúde Munisipiu Ermera dadaun ne’e submete ona ba iha Ministériu Saúde relasiona ho rekursu umanu no moras 10 ne’ebé Munisipál Ermera infrenta.
“Ami horseik foin submete ba Ministra saúde kona-ba rekursu uma no moras 10 ne’ebé dadaun ne’e akontese iha Munisípiu Ermera mais ou menus totál pasiente hira mak agora baisa iha fulan Janeiru mai too Setembru, au mesmu tempu mós ita remata hela kona-ba moras sira ne’ebé refere mai iha Dili ne’e ita halo ona, tanba horseik Sua Eselénsia mós husu hela dadus para atu nune’e ita bele halo komparasaun entre rasik ho pesoal saúde sira ho mós atendimentu.” Diretór ne’e dehan
Nia Afirma Munisípiu Ermera sufisiente ba emfermeiru no parteira tanba foin lalais koloka tan ona pesoál saúde nain 19.
“Ami agora sufisiente ba iha parteira no emfermeiru sira tanba foin dadauk ne’e bazeia ba vizita husi Parlamentu Nasionál, PDHJ nomos husi guias Ministériu Saúde au mesmu tempu ami aumenta tan 12 pesoas ne’ebé submete ba iha rekrutamentu faze primeiru ne’e agora dadaun ami koloka tan ema 19 ba ona, Espera katak ho 19 ne’e bele kompleta hotu fasilidade saúde sira ne’ebé iha.” Nia afirma
Enkuantu 19 pesoál ne’e kompostu husi emfermeiru, parteira, médiku, iha mós elektro médiku, nune’e halo manutensaun ba jeleira sira.
Nia Diretór ne’e haktuir kada postu saúde iha Munisípiu Ermera koloka pesoál saúde 1 ka 2 de’it tanba haree ba kondisaun no orsamentu ne’ebé iha.
“Ha’u hanoin tuir kondisaun mínimu husi planu governu nian kada postu ida minimal ita tenki tau ema nain5 to’o 7, maibé haree ba kondisaun no orsamentu entaun agora ne’e kada postu saúde ida ami bele tau ema 1 ou ema 2, barak liu ne’e ema 3 ne’e kompostu husi emfermeiru, parteira, médiku no saúde públiku sira.” Haktuir Diretór SSME
Nia salienta katak planu governu kada aldeia tau ema saúde públiku ida hodi haree kondisaun populasaun maibé tuir planu governu la rekruta.
“Tuir planu governu nian ne’e kada aldeia ne’e ita tau ema saúde públiku ida para atu nune’e nia bele haree kondisaun saida mak ita-nia populasaun ne’e infrenta kada aldeia, maibé nia la planu tanba ita hatene katak durante periodu tinan 2, 3 ne’e ita bele halo rekrutamentu ba saúde públiku sira hotu atu nune’e bele kompleta.” Nia Salienta
Entretantu tuir dadus ne’ebé relata, Servisu Saúde Munisipál Ermera Rejista kazu as liu iha fulan Janeiru to’o Setembru hamutuk moras 6 hanesan Ispa ho totál 69.113 kompostu husi feto 34.657, mane 25.456. Moras Acute Diareai hamutuk 6.871, feto 3568, mane 3.303. Pneumonia 3.352, feto 1.699, mane 1.653. Fever With Ras 538, feto 303, mane 235. Blood Diarhea 206, feto 118, mane 88 no moras dengue 121, feto 57, mane 64.
Reportajen : Estefania
Foto : Estefania